Fatih Sultan Mehmed’in eğitim aldığı medrese olarak bilinen Edirne’deki Saatli Medrese, İstanbul’un fethinin 568. yıl dönümünde Fatih Sultan Mehmet Müzesi olarak açıldı. Geleneksel ve modern yaklaşımlarla tanzim edilen Saatli Medrese, Türkiye’de Fatih Sultan Mehmed’e adanmış ilk tematik müze olma vasfını taşıyor.

Edirne Saatli Medrese, Edirne Valiliği ve Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi tarafından müze olarak yeniden düzenlendi. Geçen yıl yapımına başlanan müze, İstanbul’un fethinin 568. yıl dönümünde Edirne Valisi Ekrem Canalp, AK Parti Edirne Milletvekili Fatma Aksal, Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. Fatih Andı, Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu ile davetlilerin katıldığı törenle açıldı.

“Fatih Edirne’nin yansıması olan bir şahsiyettir”

Açılış töreninde konuşan Edirne Valisi Ekrem Canalp Fatih Sultan Mehmed’e olan vefanın bir yansıması olarak Türkiye’de ilk defa adına bir müze açmanın gururunu yaşadıklarını dile getirdi.

Fatih Sultan Mehmed’in müstesna bir şahsiyet olduğunu söyleyen Vali Canalp, “Bu müstesna şahsiyet nasıl yetişmiş? Fatih’i yetiştiren burası. Her insan içinde yetişmiş olduğu kültürün bir yansımasıdır, coğrafyanın bir yansımasıdır. Fatih de bu coğrafyanın, iklimin, Edirne’nin yansıması olan bir şahsiyettir. Dolayısıyla Fatih’i yetiştiren iklim olduğu için Fatih adına ilk müzeyi açan il de Edirne olmalıydı. Biz Edirne ve Edirneliler olarak bu gururu sonsuza kadar yaşayacağız.” dedi.

“Böyle büyük bir şahsiyeti toplumumuza iyi anlatmalıyız”

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. Fatih Andı, Fatih Sultan Mehmed’e olan vefa borcunu yerine getirmenin mutluluğunu yaşadıklarını söyledi.  

Büyük milletlerin büyük şahsiyetler tarafından yapılmış büyük tarihleri olduğunu ifade eden Prof. Dr. Andı, “Bizim milletimiz bu açıdan doğrusu çok bereketli bir millettir. Yetiştirdiği büyük şahsiyetlerin içerisinde de Fatih Sultan Mehmed herhalde ilk başta gelenlerden bir tanesidir. Hem bu toplumun hem de dünyanın tarihini etkilemiş bir şahsiyettir. Bu büyük şahsiyetler kendi yaşadığı çağları, dönemlerini yapan, kuran şahsiyetlerdir ama onların bir başka misyonları da kendi zamanlarından bugüne kadar etkilerini devam ettirmeleridir. Fatih Sultan Mehmed de en az kendi çağındaki inşa edici rolü kadar, kimliği kadar bugün toplumumuzu yapan şahsiyetler arasındadır. O nedenle böyle büyük, etkili, işlevsel bir şahsiyeti bugünün insanlarına, gençlerine ne kadar iyi anlatabilirsek o kadar topluma hizmet adına büyük bir iş yapmış oluruz.” diye konuştu.

Müzenin, Fatih Sultan Mehmed adına açılan ilk müze olması nedeniyle büyük bir işlev yükleneceğini belirten Andı şöyle devam etti:

“İnsanlar akıllarıyla olduğu kadar bu çağda gözleriyle de düşünüyor. Müze dediğimiz olgu, klasik anlamda, geçmiş zamanların kabulleri anlamında doğrusu insanlara sempatik gelmez. Çünkü müze, aktüel zamanın işlevselliğinden düşmüş arkaik objeleri, metinleri, eserleri bünyesinde taşıyan bir kurumdur. Görsel teknoloji, görsel kültürün imkânları, bugün müzeleri sosyal hayatımızın içerisine çok daha aktif olarak dahil etme fırsatını bize vermektedir. İşte bu bağlamda Fatih Sultan Mehmet Müzesi’nin bugünün görsel teknolojilerini de kullanarak çok farklı bir müze konsepti içerisinde teşekkül etmiş olması çok sevindiricidir.”

“Müze için Edirne’den daha doğru bir şehir olamazdı”

AK Parti Edirne Milletvekili Fatma Aksal da Fatih’in müzesinin Edirne’de açılmış olmasının çok kıymetli olduğunu belirterek, “Edirne’de doğmuş, Peygamber Efendimizin övgüsüne mazhar olmuş Fatih Sultan Mehmed, bizler için ne büyük gururdur ki İstanbul’un fethi planlarını Edirne’de yapmış ve İstanbul’u fethetmiştir. Herhalde bu müze için Edirne’den daha doğru bir şehir, bu mekândan daha anlamlı bir mekân uygun olamazdı.” ifadelerini kullandı.

Açılış konuşmalarının ardından katılımcılar müzeyi ziyaret etti.

Müzede birçok ilk gerçekleştirildi

Fatih Sultan Mehmed’in babası Sultan II. Murad tarafından 1437-1447 yılları arasında yaptırılan Saatli Medrese, müzeye dönüştürülürken, geleneksel sanatların çağdaş tasarımlarla yorumlandığı resimli bir kitap gibi tasarlandı. Çok katmanlı ve çok katılımlı olarak ele alınan müzede birçok ilk gerçekleştirildi. Fatih Sultan Mehmed’in hayatından kesitler; birebir ölçülerde silikon heykeller, özel tasarlanan altmış figürün yer aldığı dioramalar ve minyatürlerle canlandırıldı.

Dioramalarda Saatli Medrese’nin inşası, Edirne Yeni Saray’daki Kum Kasrı ve Bâbüssaâde, savaş kulesi, şahi topun dökümü gibi temalar işlendi. Sultan II. Murad, Hüma Sultan, Fatih Sultan Mehmed, Molla Gürani gibi dönemin tarihsel şahsiyetleri üç boyutlu modellenerek, döneme uygun kıyafetlerle giydirildi. İlk defa bu müze için yapılan bir dizi minyatür ile Hünernâme ve Silsilenâme’den alınan döneme dair bazı minyatürler çağdaş tekniklerle hareketlendirildi.

Heykeller birebir ölçülerde yapıldı

Medresenin kışlık dershanesinde, Taşköprülüzâde’nin Şakâyık-i Nu’mâniyye isimli eserinde yer alan Fatih’in huzurunda ilmi tartışmayı gösterir minyatür canlandırıldı. Minyatürde bulunan halı deseninden esinlenerek yeniden tasarlanan ipek halı İzmir Selçuk’ta özel olarak dokutuldu. Fatih Sultan Mehmed, Mahmud Paşa, Hocazâde Muslihiddin, Seyyid Ali ve Molla Zeyrek heykelleri birebir ölçülerde yapıldı, orijinal kumaş ve modellerden esinlenerek hazırlanan özel tasarımlarla giydirildi.

Hareketli ve hareketsiz resim ve metinlerle donatıldı

Saatli Medrese hücrelerinin her bir duvarı, ziyaretçisini günümüz teknolojisini kullanarak bir zaman yolculuğuna çıkarmakla birlikte, Fatih’in hayatını yansıtan bir kitabın sayfaları gibi tasarlanarak hareketli ve hareketsiz resim ve metinlerle donatıldı. Yapının duvarlarına bir ara yüzey katmaksızın ilk kez bir müze yapısında wall printer uygulamasıyla resim, infografik harita ve metinler yazdırıldı.

Fetih ordusunun 1/200 ölçekte maketi hazırlandı

Avluda, Edirne’den İstanbul’a doğru yola çıkan fetih ordusunun 1/200 ölçekte pirinçten imal edilen maketi, yazlık dershanede ise sarkıtılmış metal kürelerden tasarlanan Fatih enstalasyonu yer alıyor. Müzede çocuk ziyaretçiler için de Saatli Medrese maketi ve diğer tematik yapbozların bulunduğu bir aktivite odası bulunuyor.

15 Temmuz 2020 tarihinde Edirne Valiliği ve Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi arasında “Fatih Sultan Mehmet Müzesi ve Bilimsel Kültürel Faaliyetler Gerçekleştirilmesi Hakkında İşbirliği Protokolü” imzalandı. Müze kurulum sürecini üniversitemiz adına Fatih Sultan Mehmet ve Dönemi Uygulama ve Araştırma Merkezi yürüttü.

Edirne Valisi Ekrem Canalp’in himayelerinde kurulan Fatih Sultan Mehmet Müzesi’nin senaryo, sergi ve içerik uygulamaları Dr. Öğr. Üyesi İlhami Danış, Doç. Dr. Mimar Hasan Fırat Diker ve Doç. Dr. Mustafa Göleç tarafından yapıldı. Proje koordinasyonu Edirne İl Kültür ve Turizm Müdürü Kemal Soytürk ve Mimar Rüveyda Korkut tarafından yürütüldü. Müze danışma kurulunda Prof. Dr. M. Fatih Andı, Prof. Dr. İdris Bostan, Prof. Dr. Feridun Emecen, Prof. Dr. Zekeriya Kurşun, Prof. Dr. Abdülkadir Özcan ve Doç. Dr. Yunus Uğur yer aldı.

​​​