8 Mayıs 2017
Uluslararası Kudüs Vakıfları Forumu’nda konuşan Prof. Dr. Zekeriya Kurşun, “Kudüs köylerinin hepsi vakıf toprağıdır.” dedi.
Cumhurbaşkanlığı himayelerinde Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen Vakıf Haftası ve Uluslararası Kudüs Vakıfları Forumu Açılış Töreni, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın açılış konuşmalarıyla Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi. Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanımız Prof. Dr. Zekeriya Kurşun Forumda, “Osmanlılar ve Kudüs Vakıfları” başlığında konuştu.
Prof. Dr. Zekeriya Kurşun, Tarih Bölümü doktora öğrencisi Ali İhsan Aydın ile birlikte hazırladıkları “Osmanlılar ve Kudüs Vakıfları” konulu tebliğde, Selahaddin Eyyubi zamanından Osmanlıların Kudüs’ten çekilmesine kadar olan zaman içinde kurulmuş Kudüs vakıflarını ele aldı.
Kudüs’te 585 Vakıf Tespit Edildi
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi ile Tapu ve Kadastro Arşivi’nde bulunan vakfiye defter ve belgelere dayanılarak hazırlanan Kudüs Vakıfları çalışması hakkında bilgi veren Kurşun, Kudüs’te 1516 öncesinde kurularak Osmanlı’ya intikal eden 140 adet vakfa, Osmanlılar zamanında eklenen vakıflarla birlikte toplamda 585 adet vakfın tespit edildiğini belirtti. Kudüs merkeze bağlı 121 köyde vakıf yahut vakıf akarları bulunduğunu ifade eden Kurşun, 19. yüzyılda Kudüs’e bağlı 126 köy bulunduğuna dikkat çekerek neredeyse Kudüs köylerinin hepsinin vakıf toprağı olduğunu vurguladı.
Filistin’de Tahminen 3000 Vakıf Var
Kudüs’te bulunan şeriye sicili gibi yerel arşiv evrakı da çalışmaya dâhil edildiğinde Kudüs için kurulmuş 1500 adet vakfın tespit edilmesinin hedeflendiğini söyleyen Kurşun, yapılan çalışmanın yalnızca Kudüs Kazası’nı kapsadığı, Halilürrahman, Gazze ve Yafa gibi merkezlerde bulunan vakıfların bu çalışmanın dışında tutulduğunu belirtildi. Bu çalışmanın derinleştirilmesi ve Filistin geneline yayılmasının ardından Filistin için belirlenecek olan vakıf sayısının tahminen 2000-3000 olacağını vurguladı.
Kudüs’te İlk Osmanlı Vakfı II. Murad Tarafından Yapıldı
Çalışma kapsamında tüm vakıfların akarlarının ve vakıf yapılarının tespit edilmesi, Vakıfların tasarrufunda bulunan arazi ve mülklerin haritasının çıkarılarak günümüze intikal durumlarının aydınlatılmasının hedeflendiğini kaydeden Kurşun, Osmanlı dönemi vakıflarıyla ilgili de bilgi verdi. Kudüs’te tespit edilen ilk vakfın 1179 tarihli Selahaddin Eyyûbî Vakfı olduğunu dile getiren Kurşun, Osmanlıların Kudüs’e yaptığı ilk vakfın ise Kudüs’ün Osmanlı idaresine girmeden önce II. Murad tarafından 1446’da yapıldığına dikkat çekti. Kudüs’te 10 Osmanlı padişahının vakfı olduğunu aktaran Kurşun, aynı zamandan iki valide sultanın: Haseki Hürrem ve Pertevniyal Sultan’ın da vakıflarının bulunduğunu ifade etti.
Vakıf şuurunu canlı tutmak, vakıf medeniyetinin özgünlüğünü gelecek nesillere bırakmak amacıyla mayıs ayının ikinci haftasında düzenlenen Vakıf Haftası, bu yıl Kudüs Vakıfları Forumu’yla açıldı. 8-9 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirilen Forumda yurt içi ve yurt dışından katılan bürokrat ve akademisyenler Kudüs vakıflarının mirasının net bir şekilde ortaya koyulmasını ve sorunlara çözüm önerilerini değerlendirdi.
